Jak wygląda banan od środka? Jak to jest patrzeć na świat z innej perspektywy? Jan Mikulášek wraz z obsadą pozwalają zmierzyć się z tym, co nie-opowiedziane. Widzowie poznają plejadę artystów muzyków, którzy... wcale nie porywają tłumów, nie zajmują pierwszych stron gazet i nie zapisali się złotymi zgłoskami w historii muzyki. Tiny Tim gra na ukulele i śpiewa falsetem, mimo, że zabronił mu tego kardiolog; trzy siostry, które nie chcą i nie potrafią grać, tworzą zespół The Shaggs, bo tak wywróżono ich ojcu; Lucia Pamela przenosi się w piosenkach na księżyc, w tle przewija się postać sobowtóra Elvisa, a Daniel Johnston nagrywa swoje kawałki na kasety. To właśnie jego tragiczna historia staje się główną osią spektaklu.

Młody chłopak, zakochany bez wzajemności, cierpiący na chorobę dwubiegunową prowadzi widza przez swój świat. Świat, w którym rządzi obsesja, nie sposób odróżnić rzeczywistości od halucynacji i świat pełen muzyków-dziwaków, dzielących jego los.

Przecież wielki Elvis też wierzył w magiczne znaczenie liczb! Na tle scenografii, która przemienia się ze studia przesłuchań w szpital psychiatryczny, hotel (a może piekło?) Daniel śpiewa, słucha podobnych sobie i siebie szuka w muzyce. Wciąż szuka go zmartwiona matka, która nie potrafi zrozumieć syna. Tiny Tim i trzy siostry z The Shaggs opowiadają mu o swoich rodzicach, o sytuacjach w których tak trudno się odnaleźć. To właśnie obraz relacji tych dwóch stron – dorosłych i młodzieży, dzieci i rodziców – sprawia, że spektakl mogą oglądać i przeżywać na różne sposoby młodsi i starsi widzowie.

Co powiedzieli młodzi?

Zebrałem kilka głosów uczniów, którzy wybrali się na spektakl wraz ze swoimi klasami. Ich wrażenia? „ 10/10! ” - mówi jedna z uczennic i dodaje, że jest pod wrażeniem scenografii. Inna z kolei stwierdza, że trzeba było wysilić szare komórki, bo nie wszystko było podane na tacy – i to jej się podobało! Co ciekawe, pojawiające się postaci muzyków wcale nie są im obce – uczniowie kojarzą, rzecz jasna, Elvisa, a jeden z nich wspomina: Dosłownie wczoraj czytałem o The Shaggs , ktoś rozpoznaje utwór The Doors.

Jednej z uczennic wyjątkowo spodobała się zagrana przez aktorów piosenka People Are Strange , w dziwnej (jak na ten spektakl przystało) harmonii nie pasujących do siebie instrumentów. Wiele scen można by przyrównywać do teledysku, a muzyka towarzysząca spektaklowi została bardzo dobrze skomponowana z choreografią – aktorzy powtarzają sekwencje ruchów, zapętlające się i tworzące muzykę konkretną. Ten język, połączenie teatru i muzyki, zdaje się przemawiać do młodszych widzów spektaklu.

Co powiedzieli starsi?

Starsi widzowi spektaklu (na widowni - mniejszość) również dzielili się swoimi pozytywnymi wrażeniami. Zaproponowana przez czeski zespół forma była dla nich czymś nowym, zaskakującym. Doceniali również szeroką i głęboką tematykę spektaklu – od problemów ze zdrowiem psychicznym, po relacje między rodzicami i dziećmi. Czuli rozbawienie, ale też i smutek, mając świadomość, że pod licznymi żartami czy perskimi okami puszczonymi do widzów kryła się ludzka tragedia.

Szaleństwo i muzyka

Jan Mikulášek znakomicie eksploruje temat muzyki i szaleństwa, muzyki i choroby. Korzystając z konwencji groteskowej doprowadza widzów do śmiechu i każe zmierzyć im się z bezlitosną rzeczywistością. Mierzy się z doświadczeniem, które trudno opowiedzieć – robi to w sposób przystępny dla młodego widza, przybliżając niezwykłe historie dziwacznych muzyków. Wielką krzywdą jest zamykać ten spektakl w określonej liczbie stron, zdań czy słów; szkodą jest zakotwiczać go w jednej interpretacji. Niech jego recenzją będą słowa widzów, młodszych i starszych, niech one świadczą o uniwersalnym potencjale tej sztuki.

____________

#festiwalotwarcia

Inside a Banana
Reżyseria: Jan Mikulášek
Dramaturgia: Dora Štědroňová
Scenografia i kostiumy: Marek Cpin
Obsada: Kateřina Císařová, Anna Kameníková, Dita Kaplanová, Johana Matoušková, Michal Bednář, David Petrželka, Tomáš Pospíšil, Vojtěch Vondráček, Jiří Vyorálek

Blog Festiwal Otwarcia - "Inside a Banana", 21.11.24 r., godz. 19. MF Marcin Fabisiewicz

Marcin Fabisiewicz – student I roku studiów magisterskich na kierunku polonistyka komparatystyka, absolwent tegoż kierunku na stopniu licencjackim. Interesuje się literaturą XX wieku, jej związkami z filozofią oraz muzyką.

red Anna Ryś