250 LAT TEATRU PUBLICZNEGO W POLSCE

19 listopada 2015 roku obchodzimy 250. rocznicę pierwszego przedstawienia wystawionego przez polski zespół aktorski założony z inicjatywy króla Stanisława Augusta. Trupa ta stała się zalążkiem najstarszego stałego, zawodowego, publicznego teatru polskiego, który później przyjął nazwę Teatr Narodowy.

 

Jubileusz ten to nie tylko okazja do przypomnienia rocznicy powołania działającej do dziś w Warszawie najważniejszej polskiej sceny, ale przede wszystkim święto teatru publicznego, a także wyraz uznania dla dorobku artystów i ich udziału w kształtowaniu postawy obywatelskiej i patriotycznej. Świętowanie jubileuszu wypływa też z przekonania, że teatr publiczny, zwłaszcza w państwie demokratycznym, jest przestrzenią debaty, narzędziem myśli krytycznej oraz miejscem odkrywania i prezentacji innowacyjnych rozwiązań.

Przez 250 lat polski teatr udowodnił, że stanowi instytucję obywatelską, zaangażowaną w diagnozowanie i rozwiązywanie problemów społecznych. Spełniał te funkcje, działając niekiedy w bardzo trudnych warunkach politycznych, ograniczany cenzurą, poddawany kontroli ideologicznej i zmuszany do kompromisów. Nie utracił jednak zaufania społecznego i wysokiej rangi pośród innych instytucji publicznych. Co więcej, w specyficznych sytuacjach, w jakich znajdowała się polska kultura, to właśnie teatr był źródłem realizowanych potem w życiu społecznym modeli postępowania. Dziś także pozostaje ściśle związany z otaczającą go rzeczywistością. Mimo poważnego wieku nie daje się zamknąć w granicach dostojnego „przybytku sztuki”, zmuszając do myślenia, czasem prowokując i oburzając.

Teatr publiczny jest finansowany ze środków państwowych i samorządowych ze względu na swe znaczenie dla dziedzictwa narodowego i kultury polskiej. Choć nie może być całkowicie wyłączony spod praw ekonomii, to jego nadrzędnym celem nie jest zysk, ale ochrona i kształtowanie wartości niematerialnych. Obchodzona w tym roku rocznica niech będzie inspiracją do refleksji nad jego rolą w Polsce XXI wieku.

prof. Małgorzata Omilanowska

minister kultury i dziedzictwa narodowego

 

II DLACZEGO TEATR PUBLICZNY?  

Rok 2015 zapowiada się jako rok święta polskiego teatru. Dokładnie 19 listopada 2015 obchodzić będziemy 250. rocznicę pierwszego przedstawienia zespołu założonego z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego, a będącego zalążkiem pierwszego stałego zawodowego publicznego teatru polskiego. Od lat uznaje się premierę komedii „Natręci” Józefa Bielawskiego daną w listopadowy wieczór 1765 roku za początek tak ważnej dla polskiego życia instytucji, jaką jest Teatr Narodowy, a zarazem początek dziejów instytucjonalnego teatru publicznego. W efekcie, w roku 2015 obchodzimy więc tak naprawdę dwie rocznice: 250 lat istnienia Teatru Narodowego w Warszawie i dwustupięćdziesięciolecie sceny publicznej w Polsce.